Sulejmani (a.s.), është një profet që pasurinë e kësaj bote e barti gjithmonë jashtë zemrës. Allahu i Madhëruar, na e sjell Sulejmanin (a.s.), si shembullin e një profeti jashtëzakonisht të pasur. Sikur të gjithë njerëzit të bëheshin bashkë e të përpiqeshin ta bënin një njeri të pasur sa Sulejmani (a.s.), kjo do të ishte e pamundur, sepse ai kishte nën pushtetin e vet erërat, kafshët dhe shejtanët e tërbuar të lidhur në pranga. Megjithëse zotëronte një sundim të tillë, Sulejmani (a.s.), preferonte të qëndronte me njerëzit e thjeshtë e të varfër dhe thoshte:
“Unë jam i varfër! Të varfrit i ka hije të qëndrojë me të varfrin!..”
Mendimtari dhe poeti i njohur turk, Xhelaleddin Rumiu -Allahu e mëshiroftë-, përfitimin shpirtëror të qëndrimit me të varfrit e shpreh shumë bukur me këto fjalë:
“Zemrat e mbytura në varfëri dhe nevojë, i ngjajnë një shtëpie të mbushur me tym. Hapu atyre një dritare në atë shtëpi plot tym, duke ua dëgjuar ankesat dhe duke ua zgjidhur hallet, që tymi të dalë dhe zemra jote të zbutet!”
Hapja e një dritareje në ato shtëpi, realizohet vetëm duke u dhuruar të varfërve dhe të vetmuarve. Dhurimi, shpreh falënderim për mallin dhe pasurinë që zotërohet. Ndërsa falënderimi për mirësitë që janë dhënë, i shton edhe më shumë ato. Ky është premtimi i Allahut, i Cili urdhëron:
وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ۖ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ
“(Kujtoje) kur Zoti juaj kumtoi: «Nëse tregoheni mirënjohës, Unë do t’jua shtoj edhe më shumë begatitë e Mia; por, nëse ju mohoni mirësitë e Mia, (atëherë dijeni se) dënimi Im është i rëndë».” (Ibrahim, 7)
Profetit tonë (a.s.), i pëlqente shumë të jepte. Në një hadith të nderuar, ai thotë:
“Jep o biri njeriut, që edhe ty të të jepet!” (Buhari, Tefsir, 11/2; Muslim, Zekat, 36, 37.)
Profeti ynë (a.s.), dëshironte shumë që bujaria të bëhej natyra e vërtetë e një myslimani. Për këtë arsye ka thënë:
“Vetëm dy persona kihen zili: njëri është ai që Allahu i ka dhënë pasuri dhe ia ka mundësuar ta shpenzojë në rrugën e Tij; ndërsa tjetri, është ai që Allahu i ka falur dituri, me të cilën ai punon dhe mëson të tjerët (pra që e jep dijen e tij)!” (Buhari, Ilm, 15; Muslim, Musafirin, 266-268.)
Allahu i Madhëruar, është pronari i vërtet i çdo pasurie dhe prone. Lidhur me këtë, në Kuran urdhërohet:
“Thuaj (o Muhammed): «O Allah, Zotëruesi i gjithë Pushtetit! Ti ia jep pushtetin kujt të duash dhe ia heq kujt të duash; Ti lartëson kë të duash dhe poshtëron kë të duash. Çdo e mirë është në Dorën Tënde! Ti je vërtet i Plotfuqishëm për çdo gjë. Ti bën që nata të hyjë tek dita dhe që dita të hyjë tek nata. Ti e nxjerr të gjallën prej së vdekurës dhe të vdekurën e nxjerr prej së gjallës. Ti i jep kujt të duash pa kufij.»” (Al-Imran, 26-27)
Siç kuptohet edhe nga ajeti i mësipërm, pasuria nuk është as e individit, as e shoqërisë. Pasuria është e Allahut. Ndërsa ne jetojmë në pronën dhe pasurinë e Allahut, duke u ushqyer me ato që na furnizon Ai. Gjërat që zotërojnë njerëzit, janë vetëm një e drejtë përdorimi e përkohshme mbi pasurinë.
Nisur nga kjo, malli, pasuria dhe pozita, janë shkaqet më të mëdha të sprovave për njeriun. Në një farë momenti, Sulejmanit (a.s.), iu mor e gjithë pasuria dhe mbretërimi që kishte. Mirëpo, pasi u pendua dhe kërkoi falje tek Allahu, atij iu kthye përsëri gjithçka. Nisur nga kjo ndodhi mësimdhënëse, një i dashur i Allahut thotë:
“Vrapo pas Furnizuesit, jo pas furnizimit!”
Kjo, sepse në të vërtetë, pasuria dhe sundimi, janë vetëm të Allahut. Në një ajet fisnik, urdhërohet:
“Kush dëshiron lavdi e pushtet, ta dijë se e gjithë lavdia e pushteti i takojnë Allahut!..” (Fatir, 10)
“Allahut i përket sundimi i qiejve dhe i Tokës dhe (vetëm) Allahu është i Fuqishëm për çdo gjë.” (Al-i Imran, 189)
Këto ajete, tregojnë se mbretërimi i vërtetë për ne njerëzit, është ta përmendim Allahun, të mos e harrojmë Atë, t’u shërbejmë krijesave të Tij dhe të japim për Të!
Në Kuranin Fisnik, fjala “infak/dhënie, shpenzim”, kalon në shumë vende. Nëse mendohet thellë në kuptimin e këtyre ajeteve, duket qartë se, shpenzimi duhet t’i kushtohet Allahut të Madhëruar, i Cili është dhe pronari i vërtetë i pasurisë dhe jetës. Kjo na fton që mirësitë të cilat na i ka falur Allahu, t’i shpenzojmë po për të fituar kënaqësinë e Allahut. Nisur nga kjo, mysliman është ai që ia kushton Allahut edhe pasurinë, edhe jetën.
*
Fryti i parë i besimit është mëshira. Fitimi i mëshirës ose shtimi i saj, është i lidhur fort me dhënien për hir të Allahut. Zemra që është larg mëshirës, është një zemër e vdekur. Shqiptimi i fjalës “Bismilah” në çdo punë dhe fillimi i sures “Fatiha”, që e lexojmë në çdo namaz, me cilësitë e mëshirës së Allahut, pra, Rrahman dhe Rrahim (Mëshirues dhe Mëshirëbërës), tregon më së miri për rëndësinë e kësaj çështjeje. Po ashtu, edhe jeta e profetëve dhe të urtëve është e mbushur plot me shembuj mëshire, gjë e cila tregon se mëshira në jetën e një besimtari, është një virtyt shumë i rëndësishëm.
Profeti (a.s.), ka thënë:
“Allahu i mëshiron ata që mëshirojnë. Tregoni mëshirë për ata që ndodhen në tokë, që t’ju mëshirojnë ata që ndodhen në qiell!” (Tirmidhi, Birr, 16; Ebu Daud, Edeb, 58.)
Shfaqjet më të bukura të mëshirës, janë tek dhënia për hir të Allahut, gjë e cila është edhe detyrë fetare. Nevoja për këtë, ndihet edhe më shumë, në ditët tona, kur lidhjet vëllazërore fetare janë dobësuar, kur paqja dhe qetësia sociale ka filluar të humbasë dhe kur egoizmi, urrejtja dhe armiqësia janë shtuar. Kjo, sepse në vend të njerëzve të vuajtur dhe nevojtarë mund të ndodheshim edhe ne. Prandaj, kontributi ynë ndaj tyre, është falënderim ndaj Allahut.
Kur Allahu i Madhëruar përmend cilësitë e njerëzve të bindur e të ruajtur, urdhëron:
“(Ata) Të cilët besojnë në të fshehtën, falin namazin dhe japin nga ajo që u kemi dhënë Ne.” (Bekare, 3)
Sadakaja apo dhurimi, që janë emërtimet e përgjithshme të dhënies për hir të Allahut, fillon me dhënien e asaj që zotërohet. Për atë që nuk ka, edhe një gjysmë hurme është një sadaka e bukur që e mbron robin prej zjarrit të xhehenemit. Profeti ynë (a.s.), çdo besimtar e ka konsideruar të pasur. Në hadithet e tij, ai ka bërë të ditur se, veprime të tilla si këshillimi për mirë, ndihma ndaj të mjerëve, ngushëllimi i hallexhinjve, vizita e të sëmurëve, gëzimi i zemrave të vuajtura dhe largimi i pengesave nga rruga, janë nga një sadaka më vete për çdo besimtar.
E vërteta është se, pasuria e vërtetë, është pasuria e zemrës. Edhe buzëqeshja e atyre që kanë zemër të pastër, konsiderohet sadaka. Njeriu me zemër të pasur, shpërndan qetësi përreth vetes me buzëqeshjen dhe dashurinë e tij. Kurse ata që kanë zemër të varfër, nuk mund t’i pasurojë asgjë.
Pra, pasuria e vërtetë, nuk është pasuria e shumtë, por zemra e pasur. Ndërsa besimtarët e vërtetë, janë ata që e zotërojnë këtë mirësi të pasurisë dhe japin për hir të Allahut.
Në luftën e Jermukut, Haris bin Hishami, Ikrime bin Ebi Xhehl dhe Ijash bin Ebi Rebia (radijallahu anhum), ishin plagosur rëndë. Ndërkohë që po përpëliteshin mbi rërën e nxehtë përvëluese të etur e duke dhënë shpirt, ata nuk e pinë ujin që iu dha, por secili ia kalonte ujin vëllait të vet që rënkonte pranë tyre. Më në fund, të tre ranë dëshmorë pa pirë asnjë pikë uji. Ndërsa uji ngeli ashtu mes tyre. (Shih. Hakim, III, 270.)
Ja pra, ky është një shembull i përsosur i altruizmit dhe ndjenjave që duhet të zotërojë një besimtar i vërtetë. Dhurimi për hir të Allahut është një nga cilësitë themelore të besimtarit. Në Kuranin Fisnik, kjo e vërtetë shprehet kështu:
الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّـهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
“(Ata) të cilët japin lëmoshë edhe kur janë në mirëqenie, edhe kur janë në vështirësi, e mposhtin zemërimin dhe ua falin fajet njerëzve. Allahu i do bamirësit.” (Al-i Imran, 134)
Besimtari, duhet të jetë i ndjeshëm, vetëmohues, bujar, i mëshirshëm, i dhembshur dhe i butë.
Siç bën të ditur i Dërguari i Allahut (a.s.), një gruaje mëkatare që i ka dhënë ujë një qeni të etur për vdekje, i janë falur të gjitha mëkatet vetëm e vetëm për këtë shfaqje mëshire dhe është pranuar në xhenet. Ndërsa një grua e pamëshirshme, e cila u soll mizorisht ndaj maces së saj duke e lënë të ngordhë prej urisë, është dënuar me xhehenem. (Shih. Buhari, Enbija, 54; Muslim, Selam, 151, 152.) Këto shembuj, janë shumë mësimdhënës për zemrën e një myslimani që dëshiron të orientohet.
Në Kuran, Allahu i Madhëruar, na bën të ditur se, që të jemi pranë Tij, duhet që të jemi të gatshëm të japim prej gjërave që i duam më shumë:
لَن تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ ۚ وَمَا تُنفِقُوا مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ بِهِ عَلِيمٌ
“Nuk keni për ta arritur përkushtimin e vërtetë, derisa të ndani (lëmoshë) nga ajo (pasuri) që e doni. Çfarëdo që të ndani, Allahu e di mirë atë!” (Al-i Imran, 92)
*
Vakëfet, janë institucionet më të dobishme të dhurimit. Ato janë institucione ku del në pah dhembshuria dhe mëshira ndaj krijesave për hir të Krijuesit. Njeriut i janë dhënë si amanet mirësi të tilla si fëmijët, pasuria dhe prona. Për rrjedhojë, kjo i ngarkon njeriut përgjegjësinë e ruajtjes me kujdes të këtyre amaneteve dhe të përdorimit të tyre ashtu siç duhet. Përdorimi në mënyrën e duhur të këtyre amaneteve nga ana e njeriut dhe dorëzimi i tyre ashtu siç i ka marrë tek pronari i vërtetë kur t’i vijë koha, është shkak i mëshirës, begatisë dhe faljes për njeriun.
Qëllimi i vërtetë i pasurisë, është zbatimi i porosisë profetike; “Më i miri prej njerëzve, është ai më i dobishmi për njerëzit!” (Sujuti, el-Xhamiu’s-Sagir, II, 8.) Vendi i parave nuk është zemra, por kuleta!
Duhet të dihet se, lutjet e të varfërve dhe nevojtarëve, janë një burim prehjeje dhe ndihmë shpirtërore për njerëzit e pasur e të fuqishëm. Varfëria dhe nevoja, nuk janë gjendje poshtëruese, por një shfaqje urtësie dhe mirësie hyjnore e cila ndriçon në botën tjetër.
Sipas një transmetimi të Ebu Derdas (r.a.), Profeti ynë (a.s.), ka thënë:
“M’i thirrni të dobëtit, sepse ju vetëm në sajë (të lutjeve dhe begatisë) të të dobëtëve furnizoheni dhe ndihmoheni.” (Ebu Daud, Xhihad, 70; Ibn-i Hanbel, V, 198.)
Sipas një transmetimi të Umejje bin Halidit (r.a.), Profeti ynë (a.s.), i kërkonte Allahut fitore dhe ndihmë për myslimanët për hatër të muhaxhirëve (emigruesve) të varfër. (Taberani, Mu’xhemu’l-kebir, I, 292.)
Adhurimi i zekatit dhe dhurimit, u është bërë detyrim besimtarëve për arsye të tilla si;
- a) Pengimi i prirjeve egoiste të njerëzve të pasur pa rënë ende rob të pasurive të tyre.
- b) Pengimi i ndjenjave negative si urrejtja dhe smira tek të varfrit kundrejt të pasurve.
- c) Sigurimi i ekuilibrit dhe dashurisë ndërmjet të varfrit dhe të pasurit, me qëllim që të ruhet rregulli shoqëror.
Për këtë arsye, i pasuri do të merret në llogari nga Allahu se ku e ka fituar dhe shpenzuar pasurinë, a i ka hallall apo haram fitimet dhe a ka dhënë zekat, sadaka apo bamirësi. I pasuri është ngarkuar me detyrën e dhënies së një pjese të caktuar të pasurisë së tij të varfërve. Prandaj, në bazë të pasurisë që ka, ai i është nënshtruar një sprove të madhe. Mirëpo, nëse njeriu i pasur përveç besimit në çështjet e tjera të fesë, e fiton edhe sprovën e pasurisë, ai do të arrijë xhenetin duke e kënaqur Zotin e tij.
Ndërsa i varfri, do të merret në llogari nga Allahu në lidhje me durimin ndaj gjendjes së varfërisë; është ankuar apo jo për gjendjen, u është bërë barrë njerëzve apo jo, a e ka urryer të pasurin, a ka pasur smirë ndaj tyre dhe a e ka ruajtur nderin dhe moralin në çaste të vështira. Nëse ai e kënaq Allahun e Madhëruar në lidhje me këto çështje, atëherë vuajtja e tij në këtë botë, do të shpërblehet me lumturinë në botën e përjetshme.
Të pasurit bujarë dhe të varfrit durimtarë që falënderojnë Allahun, janë të barabartë në aspektin e bartjes së nderit njerëzor dhe fitimit të kënaqësisë hyjnore. Ndërsa të pasurit koprracë e mendjemëdhenj dhe të varfrit që vetëm ankohen, janë të qortuar në Islam. Profeti ynë (a.s.), ka bërë këtë lutje (dua):
“O Zoti im! Strehohem tek Ti prej fatkeqësive të varfërisë dhe pasurisë.” (Buhari, Deauat, 45.)
Shkurtimisht, për nga aspekti i natyrës, njeriu është i prirë të anojë nga kjo botë. Ndërsa pasuria e kësaj bote e josh egon e tij. Ata që mashtrohen me këtë botë, nuk kanë të ngopur. Sa më shumë të mbledhë pasuri, ambicia e njeriu rritet edhe më shumë. Dhe, njeriut që i janë verbuar sytë nga pasuria, i pakësohen ndjenjat e mëshirës dhe dhembshurisë. Tashmë, ai e ka të vështirë të japë prej pasurisë. Ndërsa egoja e vet, i thotë: “Bëhu më i pasur! Më vonë jep edhe më shumë!”. Një njeri i tillë, është i sëmurë në shpirt dhe i vuajtur në trup.
Në Kuran, Allahu na bën të ditur se, në çastin e vdekjes, njeriu bëhet sikur sapo të ishte zgjuar nga gjumi dhe, me një pendim të pafund thotë:
“Prandaj jepni prej atyre mirësive që ju kam dhënë Unë, para se t’i vijë vdekja ndonjërit, e ai të thotë: «O Zoti im, sikur të më kishe lënë edhe një kohë të shkurtër në jetë, do të kisha dhënë lëmoshë dhe do të bëhesha ndër të mirët!»” (Munafikun, 10)
Mirëpo, për shkak se atëherë gjithçka do të ketë marrë fund, Allahu i Madhëruar, e urdhëron robin e Tij të japë nga mirësitë që i ka dhënë, para se të thotë ashtu. Në të kundërt, përsëri në Kuran është treguar në mënyrë mësimdhënëse pendimi që do të përjetojë ai:
“Ditën kur do ta shohin atë, (njerëzve) do t’u duket se kanë qëndruar (në Tokë) veç një mbrëmje apo një mëngjes!” (Naziat, 46)
“Ditën, kur ata do të paraqiten të zbuluar, kur asgjë e tyre nuk do të jetë e fshehtë për Allahun. Kujt i përket pushteti i asaj dite? Allahut, të Vetmit, Ngadhënjimtarit!” (Gafir, 16)
“Sikur t’i shohësh keqbërësit se si para Zotit të tyre kokulur do të thonë: «O Zoti ynë, pamë dhe dëgjuam, andaj, kthena (në atë botë) që të bëjmë vepra të mira!..»” (Sexhde, 12)
