Prof. Dr. Sulejman Derin
Njëra prej detyrave më të mëdha të myslimanit është edhe thirrja e njerëzve te Zoti (xh.sh.) dhe te Islami. Muaji i Ramazanit, në të cilin të gjitha klasat e shoqërisë sonë janë më të ndjeshme nga aspekti fetar, është mundësia më e vyer për ta realizuar këtë detyrë. Muaji i Ramazanit, në të cilin shumë njerëz agjërojnë, falin namazet dhe mbushin plot e përplot xhamitë në taravih, është një muaj i shenjtë, në të cilin lidhen shejtanët me zinxhirë. Krahas kësaj, për fat të keq, shumë vepra të ndaluara rreptësisht në Islam, vazhdojnë të bëhen edhe në këtë muaj të madhërishëm. Besimtarit të përsosur nuk i ka hije të mos reagojë kundër këtyre apo t’i neglizhojë ato. Ahmed Gymyshhanevi (k.s.), është shprehur: “Atij njeriu që nuk reagon për hir të Allahut, nuk i bën dobi asnjë vepër e tij. Të reaguarit për hir të Allahut Teala nuk është të bërtiturit majtas e djathtas, por t’u tregosh të vërtetën vëllezërve myslimanë që kanë rënë në harame, duke shfaqur dhembshuri ndaj tyre.” Hazreti Imam Rabbani (k.s.), i shikon haramet si një helm që vret shpirtërisht shoqërinë dhe njerëzit. Pastaj thotë: “Ne duhet të qëndrojmë larg sa të kemi mundësi prej gjërave që Allahu Teala i ka bërë haram. Gjërat prej të cilave Allahu (xh.sh.), nuk është i kënaqur duhet t’i pranojmë si helm vrasës, duhet t’i kujtojmë vazhdimisht gabimet, të ndjemë turp prej tyre dhe të pendohemi për to. Ja, kjo është rruga e adhurimit dhe nënshtrimit ndaj Zotit (xh.xh.). Ai që i bën këto gjëra, prej të cilave Allahu Teala nuk është i kënaqur, nuk turpërohet nga gjendja e tij dhe nuk pendohet, është njeri inatçi dhe i pabindur. Kjo gjendje, pothuajse e nxjerr atë nga feja dhe mund ta bëjë prej armiqve të Islamit.” (Vëll. III, Letra e 67-ë.) Prej fjalëve të Imamit kuptojmë se vetëm zbatimi i disa farzeve nuk mjafton për shpëtimin e njeriut. E rëndësishme është që myslimani të largohet prej harameve. Ndërsa besimtarët që nuk bëjnë harame, duhet të përpiqen t’i ndalojnë nga mëkatet ata që bëjnë mëkate. Kjo në Islam quhet el-emru bi’l-ma’ruf ve’n-nehju ani’l-munker, domethënë, urdhërimi për të mirë dhe ndalimi nga e keqja. Veçanërisht ata që kanë informacion nga feja, duhet t’i ndihmojnë në këtë çështje njerëzit dhe administruesit. Por për fat të keq, disa prej atyre që pandehin se dinë, po bëjnë të kundërtën e kësaj. Kështu, në vend që t’i thërrasin njerëzit te Zoti dhe te e vërteta, përpiqen t’i tregojnë si normale veprat e këqija që bëjnë për shkak të interesave vetjake që kanë. Imami, në lidhje me këtë çështje, e paralajmëron një person i cili kishte autoritet te padishahu i kohës, Sulltan Xhihangiri duke i shkruar një letër:
“Mirësia më e madhe që shumë prej njerëzve nuk e perceptojnë, ndoshta edhe ti, është kjo: Sulltani i kohës sonë është mysliman që prej shtatë brezave, i përket ehli sunetit dhe medhhebit Hanefi. Ngaqë Sulltani i Lartë ua vë veshin dhe ua dëgjon fjalën, ju duhet ta shikoni këtë si mirësi të madhe dhe duhet t’ia shpjegoni Islamin në përputhje me rregullat e ehli sunetit. Tashmë, këtë detyrë kryejeni si të dëshironi, direkt apo tërthorazi. Këtë detyrë duhet ta merrni shumë seriozisht dhe përpiquni ta kryeni në mënyrë të vazhdueshme përgjatë bisedave me të.”
Imami ankohet prej shumë njerëzve që gjenden rreth e rrotull padishahut, të cilët hezitojnë për të thënë të vërtetën dhe e udhëzojnë gabim atë për shkak të interesave të tyre. Për njerëzit e tillë që i shohim shpesh edhe sot, thotë: “Kjo është shumë pikëlluese: Në kohën tonë, e cila është afër kiametit dhe larg nga koha e Pejgamberit (a.s.), disa dijetarë, duke iu bindur egos së tyre, po përpiqen t’u afrohen prijësve dhe sulltanëve. Ata po tolerojnë shumë për të rënë në sytë e prijësve dhe po përpiqen për të nxjerrë shumë dyshime mbi fenë tonë të vërtetë. Veçanërisht debatojnë mbi çështjet e dyshimta dhe i devijojnë të pasurit.” (Vëll. III, Letra e 67-ë.) Imami shprehet se myslimani i ditur nuk e ka për detyrë të shtojë dyshimet, por për ta lartësuar Islamin kundrejt të gjitha sistemeve njerëzore, sepse sot në botën islame ka shumë njerëz që krahas Islamit i pranojnë si normale sistemet dhe mënyrat e tjera të jetesës. Islamin po dëshirojnë ta burgosin vetëm në xhami, xhenaze dhe disa ditë të mira. Faktikisht, kur një njeri i mençur mendon pak, menjëherë e kupton se sistemet e tjera përveç Islamit janë të gabuara: “Njeriu i mençur nuk e pranon kufrin, sepse kufri shihet qartazi se është diçka e gabuar. Kështu që ai duhet ta kuptojë se kufri është diçka e humbur, pa menduar shumë mbi të dhe duhet t’i refuzojë zotat e pavërtetë pa hezituar aspak. Zoti i vërtetë është Allahu Teala, që ka krijuar qiejt dhe tokën. Kjo e vërtetë duhet të shprehet me gjithë absolutësinë e saj pa lënë vend për hezitim apo shpjegim. Imami në veçanti, niset nga argumentet që jep Kurani kundër jobesimtarëve që nuk e besojnë Allahun e Lartësuar dhe ndjekin nefsin apo zotat e pavërtetë dhe i fton në meditim. Siç thuhet edhe në ajet, si dje edhe sot, njeriu që i beson shumë shkencës dhe teknologjisë, është i paaftë për të krijuar qoftë edhe një mushkonjë. Si ka mundësi që njeriu, i cili është i paaftë për të krijuar qoftë edhe një mushkonjë, e cila në pamjen e jashtme duket si e pavlerë, mund të mendojë se e gjithë kjo botë nuk ka krijues dhe zotërues. Imami thotë kështu në lidhje me këtë çështje:
“Ata adhurojnë në vend të Allahut atë që as nuk u bën dëm, as nuk u sjell dobi dhe thonë: ‘Këta janë ndërmjetësit tanë te Allahu!’ Thuaj: ‘A po i tregoni Allahut për diçka që Ai nuk e di në qiej dhe në Tokë?! Qoftë i lavdëruar Ai dhe i lartësuar mbi gjithçka që ia shoqërojnë Atij (në adhurim)!” (Junus, 18.)
“Vetëm Allahut i takon adhurimi i vërtetë. Sa për ata që marrin mbrojtës të tjerë, përveç Tij, duke thënë: ‘Ne u lutemi atyre vetëm që të na afrojnë tek Allahu’, Allahu me siguri që do t’i gjykojë për mospajtimet që kanë pasur. Vërtet, Allahu nuk e udhëzon atë që është gënjeshtar e mohues.” (ez-Zumer, 3.)
Kjo lloj metode që e dhamë si shembull nga letrat e Imamit, është vetëm një version. Çdo besimtar mund të zhvillojë metoda të reja sipas mjedisit dhe bashkëbiseduesve të tij. Krahas kësaj, sipas Imamit, prijësit janë shpirti i shoqërisë. Nëse shpirti është i shëndetshëm, edhe trupi është i shëndetshëm. Në të kundërt, kur prishet shpirti, prishet edhe trupi. Përpjekja për t’i ftuar sulltanët dhe prijësit në Islam, është përpjekje për të rregulluar të gjithë njerëzit. Nisur nga kjo, el-emru bi’l-maruf duhet të përfshijë çdokënd, si liderët, ashtu edhe popullin e thjeshtë. Allahu Teala na e mundësoftë të gjithëve që ta kryejmë me sukses këtë detyrë të shenjtë! Amin!
