Jeta e Idrisit (a.s.), na tregon se si ai ka arritur mirësitë hyjnore, me magjinë e mahnitjes qiellore dhe zemrës së purifikuar. Gjithashtu, jeta e tij na jep mundësinë të vëzhgojmë se si njeriu, i cili mund të jetë në nivele edhe më poshtë se kafshët, por edhe më lart se melekët, arrin të fitojë cilësi të melekëve, duke arritur majat.
Me të vërtetë që zemra, e cila është qendra e botës së trupit dhe shpirtit, mund të arrijë një nivel të atillë në sajë të purifikimit dhe mirësisë së Allahut, saqë poseduesi i asaj zemre, edhe pse në pamje të jashtme mund të duket si gjithë njerëzit e tjerë, në aspektin shpirtëror, ai gëzon grada më të larta se melekët.
Për shkak se këto cilësi janë shfaqur në mënyrë të plotë në jetën e Idrisit (a.s.), e pamë të arsyeshme që në këtë pjesë të flasim më gjerë për botën e zemrës. Në fakt, ajo që kërkohet prej njeriut në jetën e kësaj bote, është që ai të zotërojë një zemër të pastër. Lidhur me këtë, në ajetet 88-89, të sures Shuara, urdhërohet:
يَوْمَ لَا يَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّـهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ
“Ditën, kur askujt nuk do t’i bëjë dobi as pasuria, as fëmijët, përveç atij që vjen me zemër të pastër tek Allahu!”
Detyra më e rëndësishme në jetën e njeriut dhe preokupimi më serioz, është përgatitja për një jetë të pafundme, pra, përtej vdekjes. Dhe kjo bëhet vetëm me njohjen e të vërtetës së zemrës, me mbrojtjen e saj prej të këqijave dhe orientimin kah morali i bukur. Kjo, sepse ekuilibri dhe lumturia në këtë botë dhe shpërblimi në jetën tjetër, janë të lidhura me zotërimin e një zemre të shëndetshme.
Zemra e njeriut, ka një cilësi të tillë, që gjatë gjithë jetës, mund të lëkundet mes ndërhyrjeve shpirtërore, domethënë engjëllore dhe ndërhyrjeve egoistike ose djallëzore. Zemrat engjëllore karakterizohen nga morali i bukur, punët e mira dhe ndjenjat e larta shpirtërore. Për rrjedhojë, njeriu përparon drejt gradës, e cila e bën atë krijesën më të përsosur (ahseni takvim), e krijesës së bukur. Ndërsa zemrat djallëzore, bien vazhdimisht në mohim, idhujtari, karakter të keq, ndjekje të epsheve dhe veseve të shëmtuara. Në këtë mënyrë, duke përparuar në drejtim të kundërt me qëllimin final të krijimit, zemra verbohet dhe njeriu bie në një nivel më të ulët se kafshët. Në Kuranin Fisnik, urdhërohet:
“Ne kemi paracaktuar për Xhehenemin shumë xhinde dhe njerëz, sepse ata kanë zemra, por nuk kuptojnë, kanë sy, por nuk shohin dhe kanë veshë, por nuk dëgjojnë. Ata janë si bagëtitë, madje edhe më zi. Pikërisht këta janë të shkujdesurit..” (A’raf, 179)
Dëbimi i shejtanit nga zemra, është i mundur vetëm me anë të adhurimit, zikrit, bisedave shpirtërore dhe moralit të bukur. Në përfundim të këtyre, tek njeriu shfaqet devotshmëria dhe droja nga gjërat e ndaluara. Kjo, është edhe epërsia e vërtetë që ka vlerë të lartë tek Allahu. Në Kuran, urdhërohet:
إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّـهِ أَتْقَاكُمْ
“…Më i nderuari prej jush tek Allahu është ai që i frikësohet më shumë Atij!..” (Huxhurat, 13)
Gjithashtu, ruajtja e kësaj gjendje të devotshmërisë, arrihet duke u shoqëruar me njerëz të mirë e të devotshëm. Ashtu siç e shpjegon edhe psikologjia në ditët tona, njeriu është një qenie e hapur ndaj ndikimeve që vijnë prej gjithçkaje që e rrethon. Ashtu siç ndodh me disa sëmundje ngjitëse, ashtu edhe gjendjet shpirtërore apo veset njerëzore ndikojnë tek njëri-tjetri. Kjo, sepse marrëdhënia shpirtërore ndërmjet shpirtrave, është një fakt i pakundërshtueshëm. Kështu që, kush qëndron me njerëzit besnikë dhe të mirë, bëhet besnik e punëmirë. Në Kuran, për shkak të rëndësisë së kësaj çështje, është urdhëruar:
“O besimtarë! Frikësojuni Allahut dhe bëhuni me ata që janë të sinqertë (në fjalë dhe në vepra)! (Teube, 119)
Gradat e zemrës
1. Zemrat e vdekura (të vulosura)
Këto zemra, që klasifikohen më poshtë se kafshët dhe nuk bartin ndonjë aftësi shpirtërore, e shpenzojnë jetën vetëm pas dëshirave të kësaj bote, si ngrënia, pirja, argëtimi etj. Ato janë larg nga urtësia dhe zgjuarsia, e cila do të zbulojë të fshehtat hyjnore që gjenden tek njeriu dhe në gjithësi. Trupat që bartin këto zemra, të cilat janë në kundërshtim të plotë me zemrat e profetëve dhe robërve të mirë, nuk kanë ndonjë ndryshim prej varrit. Ashtu siç treten trupat në tokë, ashtu edhe zemrat e vdekura treten në errësirën e mohimit. Madje, përveç vetes së tyre, ato tërheqin në humbjen e hidhur edhe të afërmit e tyre.
Njerëzit me zemra të tilla, edhe pse jetojnë mes të mirave të Zotit, e mohojnë Pronarin e atyre të mirave, i shkelin urdhrat dhe ndalimet e Tij, gjë që tregon mosmirënjohje dhe mungesë të madhe morali. Lidhur me njerëz të tillë, Allahu i Madhëruar, urdhëron:
“Ata janë të shurdhër, memecë e të verbër, prandaj nuk kthehen në rrugë të drejtë!” (Bekare, 18)
“Allahu ua ka vulosur atyre zemrat, dhe veshët ndërsa në sytë e tyre kanë mbulesë; ata i pret një dënim i madh!” (Bekare, 7)
Ata që kanë zemra të kyçura e të vulosura, siç përshkruhen në ajet, janë njerëzit që u janë mbyllur dyert e të vërtetës dhe mirësisë, e që u janë prerë lidhjet me jetën njerëzore e shpirtërore. Hapja e drynave të zemrave të tyre, është vetëm në dorë të Zotit, të Cilin ata e kanë harruar. Në këtë ajet fisnik, Allahu u tërheq vëmendjen njerëzve, për të mos rënë në një gjendje te tillë:
وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّـهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ ۚ أُولَـٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
“Mos u bëni si ata që e harruan Allahun, kështu që Ai i bëri të harronin vetveten! Pikërisht ata janë të pabindurit (ndaj Allahut).” (Hashr, 19)
2. Zemrat e sëmura
Këto, janë në një gradë midis zemrave të vdekura dhe ato të shëndetshme. Në lidhje me këto zemra, në Kuran urdhërohet kështu:
“Në zemrat e tyre ka një sëmundje, të cilën Allahu ua shton. Ata i pret një dënim i dhembshëm, për shkak të hipokrizisë së tyre.” (Bekare , 10)
Gjendja e njerëzve me zemra të tilla, i ngjan gjendjes së vuajtur të njerëzve me sëmundje trupore. Ata nuk kanë harmoni as në jetën e tyre të kësaj bote, e nuk kanë paqe as në botën e tyre shpirtërore. Pasiguria e botës së tyre të brendshme ndikon negativisht në jetën e tyre. Ndërsa kaosi i botës së tyre të jashtme, ndikon negativisht në botën e tyre të brendshme. Allahu i Madhëruar, gjendjen e këtyre personave e shpreh në këtë mënyrë:
“Pikërisht këta janë ata që kanë këmbyer udhëzimin me humbjen, kështu që tregtia atyre nuk u solli kurrfarë dobie dhe as nuk ishin të udhëzuar në rrugën e drejtë.” (Bekare, 16)
Nga kjo, kuptohet se ato që pengojnë nga kuptimi i urtësive të Allahut dhe i sëmurin zemrat, janë sëmundjet e zemrës, si mendjemadhësia, gjynahet, smira, dashuria për këtë botë etj. Për sa kohë që këta njerëz nuk marrin edukim shpirtëror dhe nuk i pastrojnë egot e tyre, është e pamundur që ata të përfitojnë prej urtësive të Kuranit Fisnik. Ky ajet fisnik, e shpjegon më së miri këtë fakt:
“Do t’i largoj prej (kuptimit të) shenjave të Mia ata që sillen me arrogancë në Tokë!..” (A’raf, 146)
Domethënë se, nëse zemra nuk përparon në sajë të edukimit shpirtëror, është e pamundur që ajo të kuptojë urtësitë e Kuranit, gjithësisë dhe njeriut. Lidhur me këtë, Allahu i Madhëruar, urdhëron:
“Vallë, a nuk kanë udhëtuar ata nëpër botë, që zemrat e tyre të mendojnë dhe veshët të dëgjojnë? Në të vërtetë, atyre nuk u janë verbuar sytë (në këto gjëra), por u janë verbuar zemrat e veta në kraharor.” (Haxhxh, 46)
Në këtë ajet, theksohet se vetëm shikimi i botës me syrin për të marrë mësim mund t’i gjallërojë zemrat e tyre dhe t’u japë shërim.
Në këtë hadhith fisnik, Profeti ynë (a.s.), shprehet se zemra duhet ruajtur prej çdolloj sëmundjeje:
“Dijeni se, në trupin e njeriut është një copë mishi, e cila nëse është e mirë, i gjithë trupi është mirë; por nëse ajo është e prishur, i gjithë trupi prishet. Kjo (copë mishi), është zemra.” (Buhari, Iman, 39.)
Si përfundim, veprat që bëhen me zemra të sëmura dhe indiferente, e humbasin vlerën tek Allahu. Nëse zemrat nuk ndriçohen me Dritën e Allahut, ato verbohen dhe humbasin ndjesitë. Për këtë, ato nuk mund ta shohin madhështinë e magjisë hyjnore që është qëndisur në gjithësi.
3. Zemrat indiferente
Njerëzit që largohen nga përmendja e Allahut, kanë zemra indiferente, gjë e cila i çon në humbje të ndjenjave njerëzore. Lidhur me këtë, në Kuran urdhërohet:
فَوَيْلٌ لِّلْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِكْرِ اللَّـهِ ۚ أُولَـٰئِكَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ
“…Mjerë ata që e kanë zemrën të pandjeshme, kur përmendet Allahu! Njerëz të tillë janë në humbje të qartë!” (Zumer, 22)
“Ndërsa vëllezërit (prej njerëzve) e tyre (shejtanëve), ata i shpien edhe më tej në humbje pa pushuar!” (A’raf, 202)
Për të mos u bërë prej njerëzve të cilëve nuk u ndahen shejtanët dhe nuk u pranohet asnjë vepër dhe adhurim, është e nevojshme një kurë shpirtërore. Për ta bërë këtë, pikësëpari duhet pasur kujdes në këto pesë pika:
- a) Të ushqehesh me ushqime hallall (të lejuara).
Ushqyerja e trupit tonë me ushqime hallall, është domosdoshmëri, sepse adhurimet kryhen në sajë të fuqisë që trupi merr me anë të ushqimeve. Prej adhurimeve që bëhen me energjinë e fituar prej ushqimeve jo hallall, është e kotë të presësh frymëzim shpirtëror. Ushqimet jo hallall, i japin vetëm vështirësi trupit të njeriut.
Prandaj, për zhvillimin e jetës moralo-shpirtërore, mistikët tërheqin vëmendjen në dy specifika duke porositur: “Kur hani, bëni kujdes ç’fusni në gojë dhe, kur flisni, bëni kujdes ç’nxirrni prej saj!..”
- b) Leximi i Kuranit duke medituar dhe falja e namazit me përkushtim.
Është e domosdoshme që Kurani të lexohet duke medituar mbi të. Domethënë, duke menduar e u thelluar në urtësinë e urdhrave e ndalimeve si dhe të nxirret mësim prej rrëfimeve të tij. Frymëzimi dhe ndikimi që do të merret prej leximit të Kuranit dhe meditimit të tij, është i lidhur fort me pastërtinë e zemrës. Po ashtu, edhe arritja e përkushtimit dhe qetësisë në adhurime, në këtë mënyrë bëhet e mundur.
“Mjerë për ata, të cilët kur falen, janë të pakujdesshëm për namazet!” (Maun, 4-5)
Ndërsa në suren “Mu’minun” bëhet e ditur se ndër besimtarët e shpëtuar, janë ata që e falin namazin me thjeshtësi:
قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ
“Me të vërtetë, janë të shpëtuar besimtarët, të cilët janë të përulur në namazin e tyre!” (Mu’minun, 1-2)
Bahaeddin Nakshibendin, e kanë pyetur:
– Si e fal robi namazin me përkushtim?
Ai është përgjigjur:
– Me këto katër gjëra.
- Duke u ushqyer me hallall.
- Duke u ruajtur nga indiferentizmi gjatë marrjes së abdestit.
- Duke e ndjerë veten para Zotit gjatë tekbirit të parë.
- Duke mos e harruar Zotin, edhe jashtë namazit.
- c) Përmendja e vazhdueshme e Allahut.
Në Kuran, fjala “dhikër” përmendet në mbi 250 vende, gjë e cila tregon qartë rëndësinë e kësaj çështjeje. Dhikër, do të thotë të mos e harrosh Zotin. Allahu i Madhëruar, urdhëron:
“Përmende Zotin tënd me vete, i përulur dhe me frikë – jo me zë të lartë, në mëngjes dhe mbrëmje, dhe mos u bëj nga ata që nuk i kushtojnë vëmendje!” (A’raf, 205)
- d) Kryerja e adhurimeve në pjesën e fundit të natës (para agimit).
Çlodhja trupore dhe shpirtërore prej lodhjes së ditës, bëhet e mundur në sajë të orientimit të njeriut në botën e tij të brendshme dhe me zhytjen në qetësinë e natës. Për ata që e jetojnë në zemër qetësinë shpirtërore që jep adhurimi i Allahut, nuk ka rrobë më të bukur se nata. Ata përjetojnë kënaqësinë e thellë të takimit me Zotin e tyre në qetësinë dhe vetminë e natës. Për këtë arsye, është e domosdoshme që një pjesë e natës të kalohet në adhurim, duke përfituar prej frymëzimit dhe begatisë së saj. Lidhur me këtë Allahu i Madhëruar, urdhëron:
“Përmende emrin e Zotit tënd në mëngjes dhe në mbrëmje. Në një pjesë të natës bëji sexhde Atij dhe, natën falu gjatë Atij.” (Insan, 25-26)
Dita nuk mundet ta japë qetësinë shëndetësore dhe shpirtërore të natës. Ata që nuk ia dinë vlerën natës, nuk ia dinë as ditës. Shpërdorimi i netëve me punë të kota dhe humbja e kohës para agimit, nuk është gjë tjetër veçse asgjësim i begatisë dhe paqes që sjell mëngjesi.
Nisur nga kjo, për të përfituar prej dobive shpirtërore të netëve, është e domosdoshme që ato të përdoren në mënyrë të vetëdijshme. Allahu i Madhëruar, urdhëron:
كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ
“Ata flinin pak natën, ndërsa në agim kërkonin falje (nga Allahu).” (Dharijat, 17-18)
تَتَجَافَىٰ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ
“Ata ngrihen nga shtrati, i luten Zotit të tyre me frikë e shpresë dhe japin nga ajo që iu kemi dhënë Ne.” (Sexhde, 16)
“Kaloje një pjesë të natës, si falje shtesë për ty (Muhammed)!..” (Isra, 79)
- e) Shoqërimi me njerëzit e mirë.
Për mbrojtjen dhe zhvillimin e zemrës, është e domosdoshme të shoqërohesh me njerëzit e mirë dhe besnikë. Zemra hyn në fushën magnetike shpirtërore të njerëzve pranë të cilëve ndodhet. Midis personave që shoqërohen bashkë, ndodh një transferim zakonesh dhe mendimesh. Ata që janë të fuqishëm në aspektin shpirtëror, ndikojnë shpirtërisht tek ata që janë më të dobët, duke u bërë burim frymëzimi për ta. Pra, mëshira, butësia dhe delikatesa shpirtërore e njerëzve të mirë e besnikë, reflektohet edhe tek të tjerët përreth tyre. Shkaku që sahabët ishin njerëzit më të përkryer, ishte se ata ndodheshin pranë Profetit (a.s.), merrnin pjesë në bisedat e tij frymëzoheshin prej tij.
Zemrat ndikohen nga atmosfera shpirtërore ku gjenden, qoftë ajo negative apo pozitive. Për këtë arsye, ata që shoqërohen me të mirët, me kalimin e kohës edhe ata bëhen të mirë në bazë të aftësive që kanë. Po ashtu, edhe ata që shoqërohen me njerëzit e mbrapshtë, bëhen si ata në të njëjtën mënyrë. Në një ajet fisnik, Allahu i Madhëruar, urdhëron:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّـهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ
“O besimtarë! Frikësojuni Allahut dhe bëhuni me ata që janë të sinqertë (në fjalë dhe në vepra)!” (Teube, 119)
Kalimi i gjendjes nga njëri tek tjetri, të cilën e cekëm më lart, realizohet në përpjesëtim me dashurinë dhe miqësinë. Për t’u bërë një besimtar i përkryer, është kusht që të shoqërohesh me njerëzit e mirë e besnikë. Pra, t’i duash ata dhe të përpiqesh të gjendesh pranë tyre, është e domosdoshme për arritjen e përfundimit të dëshiruar në këtë çështje.
I Dërguari i Allahut (a.s.), rëndësinë e shoqërimit me njerëzit e mirë e besnikë, e ka shprehur shumë bukur me anë të këtij shembulli:
“Shembulli i shokut të mirë dhe atij të keq, është si shembulli i mbartësit të aromës së mirë dhe farkëtarit. Mbartësi i aromës së mirë ose do të të dhurojë një aromë të mirë, ose do t’ia blesh ose atij do t’i vijë aromë e mirë; ndërsa farkëtari ose do të të djegë rrobat, ose era e tij e keqe do të kalojë tek ti!” (Buhari, Buju, 38.)
Ashtu siç është e rëndësishme të shoqërohesh me njerëzit e mirë gjatë jetës, edhe kur të jesh në varr, është e rëndësishme të jesh fqinj me varrin e tyre. Këtë të vërtetë, i Dërguari i Allahut, (a.s.), e shpreh me këto fjalë:
“Të vdekurit tuaj varrosini midis njerëzve të mirë!” (Dejlemi, Musned, I,102.)
4. Zemrat përkujtuese.
Allahu i Madhëruar, urdhëron:
وَلَذِكْرُ اللَّـهِ أَكْبَرُ
“…Vërtet që përmendja e Allahut është më e madhe!..” (Ankebut, 45)
“A nuk ka ardhur koha për besimtarët e vërtetë, që zemrat e tyre të përulen para këshillave të Allahut dhe para së Vërtetës!..” (Hadid, 16)
Ata që i kanë zemrat e tyre në dhikër të vazhdueshëm, edhe trupat u ndriçohen me dhikër. Ndërsa egot e tyre hyjnë nën pushtetin e shpirtit. Zemrat e tyre bashkohen me thelbin e besimit dhe besimi i tyre i çon në paqe. Allahu i Lartë urdhëron:
أَلَا بِذِكْرِ اللَّـهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ
“…Vërtet, zemrat qetësohen me përmendjen e Allahut!” (Rad, 28)
“O besimtarë, përmendeni shpesh Allahun!” (Ahzab, 41)
“Përmende emrin e Zotit tënd dhe përkushtoju krejtësisht Atij!” (Muzzemmil, 8)
رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّـهِ
“Ka njerëz (të tillë), të cilët shitblerja nuk i pengon për të përmendur Allahun!..” (Nur, 37)
“Për ata që e përmendin Allahun duke qëndruar në këmbë, ndenjur ose shtrirë dhe që meditojnë për krijimin e qiejve dhe të Tokës (duke thënë): «O Zoti Ynë! Ti nuk i ke krijuar kot këto – lartësuar qofsh (nga çdo e metë)! Prandaj na ruaj nga ndëshkimi i Zjarrit.»” (Al-i Imran, 191)
I Dërguari i Allahut, (a.s.), ka thënë:
“Shenja e dashurisë për Allahun, është dashuria për ta përmendur Atë!” (Sujuti, Xhamiu’s-Sagir, II, 52.)
Njerëzit që rrinë larg dhikrit, janë nën kërcënimin hyjnor sepse ndodhen larg dashurisë së Allahut:
“…Mjerë ata që e kanë zemrën të pandjeshme, kur përmendet Allahu!..” (Zumer, 22)
Për këtë arsye, është urdhëruar dhikri i vazhdueshëm dhe zotërimi i një zemre që e ka frikë Allahun:
“Përmende Zotin tënd me vete, i përulur dhe me frikë – jo me zë të lartë, në mëngjes dhe mbrëmje, dhe mos u bëj nga ata që nuk i kushtojnë vëmendje!” (A’raf, 205)
Gjithashtu, në ajete të tjera rreziku prej largimit nga dhikri, shprehet në këtë mënyrë:
وَمَن يَعْشُ عَن ذِكْرِ الرَّحْمَـٰنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ
“Atij që shmanget nga Këshilla e të Gjithëmëshirshmit (Kurani), Ne do t’ia caktojmë një djall, që do t’i bëhet shok i pandashëm.” (Zuhruf, 36)
“Në të vërtetë, djajtë i shmangin jobesimtarët nga rruga e drejtë, ndonëse ata mendojnë se janë të udhëzuar drejt. Dhe, kur të vijë te Ne, (jobesimtari) do t’i thotë (djallit që e kishte shok): «Ah, sikur të kishte qenë largësia midis meje dhe teje sa ajo mes lindjes e perëndimit! Sa shok i keq paske qenë ti!»” (Zuhruf, 37-38)
I Dërguari i Allahut (a.s.), i ka mësuar dhe këshilluar sahabët e tij, ta përmendin Allahun duke thënë sa më shumë shprehjen e shehadetit: “La ilahe il-lallah”[1] dhe fjalët: “Subhanallah”, “Elhamdulil-lah”[2].
Në një hadith fisnik, thuhet:
“Shembulli i atij që e përmend Allahun dhe atij që nuk e përmend, është si shembulli i të gjallit me të vdekurin.” (Buhari, Deauat, 66.)
Allahu i Madhëruar, nuk shikon pamjen e jashtme të robit, por atë të brendshmen, pra Allahu sheh botën e zemrës. Nisur nga kjo, çdo besimtar duhet ta ruajë zemrën nga indiferenca dhe pakujdesia dhe ta angazhojë atë vazhdimisht me përmendjen e Allahut.
Si konkluzion, përmendja e emrit të Zotit (zikrullah) do të thotë që robi, duke shpëtuar prej errësirave që e rrethojnë, ta ndriçojë zemrën e vet me dashurinë për Zotin, gjë që është i vetmi akt që të çon te bashkimi me Të! Çdo zemër e mbushur me dashurinë për Allahun, është një dritare dashurie më vete, e cila hapet drejt Allahut.
5. Zemrat e gjalla.
Zemrat e gjalla, janë zemrat e profetëve dhe të robërve të mirë të Allahut. Në këto zemra shfaqen në kuptimin e plotë të tyre emrat e bukur të Allahut. Ata që kanë zemra të gjalla, janë ata që janë përsosur me moralin e Kuranit.
Zemrat e mbushura me përmendjen e Allahut, hyjnë nën mbrojtjen e Tij. Atëherë, zemra fillon të përparojë drejt botës së të fshehtave hyjnore. Për rrjedhojë shfaqen të fshehtat e botës hyjnore, e vërteta e materies dhe misteret e njeriut dhe gjithësisë. Në këtë mënyrë, njeriu fillon të shohë gjëra të cilat shfaqen vetëm në “zemrën e pastër”.
Allahu i Madhëruar, urdhëron:
“As pasuria juaj, as fëmijët tuaj nuk do t’ju afrojnë më shumë te Ne, por vetëm ata që besojnë dhe bëjnë vepra të mira (e meritojnë këtë). Ata do të kenë shpërblim të shumëfishtë për atë që kanë bërë dhe do të jenë të sigurt në banesa të larta (në Xhenet).” (Sebe, 37)
Ndërsa në një ajet tjetër, urdhërohet:
“Ditën, kur askujt nuk do t’i bëjë dobi as pasuria, as fëmijët, përveç atij që vjen me zemër të pastër tek Allahu!” (Shuara, 88-89)
Kjo, do të thotë se afrimi me Zotin është i mundur vetëm me anë të një zemre të pastruar që ka arritur përsosmërinë. Kjo e vërtetë, ka rëndësi të madhe në të gjitha adhurimet. Prandaj, në një ajet fisnik lidhur me adhurimin e kurbanit, urdhërohet:
“Tek Allahu nuk arrin as mishi, as gjaku i tyre, por arrin përkushtimi juaj!..” (Haxhxh, 37)
Njeriu, është njeri aq sa arrin të kuptojë nderin dhe përsosmërinë e vet. Mënyra për të vdekur me besim dhe për të arritur mirësitë dhe përgëzimet hyjnore, është vazhdimësia e dhikrit. Sa më shumë ta përmendim Allahun dhe me sa më tepër dashuri ta bëjmë këtë, aq më shumë të mira do të fitojmë në këtë botë dhe në botën tjetër. Për këtë arsye, ne duhet t’i japim rëndësi mjaft të madhe edhe thellësisë së ndjenjave gjatë përmendjes së Allahut.
[1] – shih. Hejthemi, Mexhmau’z-Zeuaid, I, 26.
[2] – shih. Ibn Maxhe, Edeb, 56; Ahmed b. Hanbel, Musned, VI, 344.
